Federación de Sanidad y Sectores Sociosanitarios de CCOO Euskadi | 23 abril 2024.

Osakidetzaren lehen mailako arretaren egoera jasanezina dela salatu dute CCOO, SATSE, ELA, LAB eta UGT sindikatuek

    Abenduaren 22an, 13:00etan, elkarretaratzeak deitu dituzte osasun-zentro guztietan. Baita ildo berean lan egiten duten plataforma eta mugimenduei ere dei egiten diete mobilizazioa babes dezaten eta aurrerantzean elkarrekin lan egin egiteko gonbidatzen dituzte egoera honekin amaitzeko.

    17/12/2021.
    Concentración en el centro de salud de Zabalgana de Gasteiz.

    Concentración en el centro de salud de Zabalgana de Gasteiz.

    Osakidetzako lehen mailako arretaren egoera jasanezina da, bai langileentzat, bai herritarrentzat. Pandemiak are gehiago tenkatu du lehen ere hilzorian zegoen asistentzia-maila horren egoera; izan ere, arazoak egiturazkoak dira, eta egungo osasun-krisia baino askoz sakonagoak eta zaharragoak. Hala ere, pandemia hau, kolektiboaren lan-baldintzak eta herritarrei eskaintzen zaien asistentzia-kalitatea are gehiago prekarizatzeaz gain, Osakidetzak murrizketak aplikatzeko eta pazienteak osasun publikora iristea zailtzeko aitzakia ere bihurtu da.

    Horrek guztiak, planifikaziorik, errefortzurik eta inbertsiorik ezarekin eta pandemiaren kudeaketak eragindako lan-karga handitzearekin batera, soken aurka jarri du Lehen Mailako Arreta. Lehen Arreta eraisteko programatutako estrategiak aurrera jarraitzen du, eta Osakidetzak COVID 19arekin egiturazko defizita estaltzen jarraitzen du.

    Pandemiaren aurretik, langileek hiru greba egun egin zituzten 2019an, inbertsio faltagatik, irisgarritasun-murrizketengatik, zerbitzuen eskaintzarik ezagatik eta profesionalen eskasiagatik. Osakidetzak, orduan, Lehen Mailako Atentzioko Estrategiaren dokumentu bat jarri zuen mahai gainean, okerra eta nahikoa ez zela esan genuena, LMAren arazo handian sakontzen ez zuelako: azken hamarkadetako inbertsiorik eza. Baliabide materialak eta profesionalak falta dira, eta, batez ere, apustu argia egin behar da Lehen Mailako Arreta Zerbitzuak osasun-sistema publikora sartzeko atearen papera berreskura dezan.

    Denborak arrazoia eman besterik ez digu egin, estrategia hartatik bi urtera egoerak okerrera egin baitu. Pandemiaren aurretik eta bitartean konponbiderik ez egoteak agerian uzten du ez zegoela aurreikuspenik, eta ez zegoela benetako borondaterik LMAren alde egiteko.

    Horren guztiaren adibide ona da langileak seigarren olatuari aurre egiteko erabiltzen ari diren baliabiderik, antolaketarik eta plangintzarik eza. Lehen olatua izan eta urte eta erdira, osasun urria, nekatua eta baliabiderik gabea daukagu. Kutsatzeen maila altuak eta azken asistentzia-murrizketek (kontsultak etetea, proba diagnostikoak, telefono bidezko arretari eustea, etab.) hori erakusten dute: plantillak %60 inguruko behin-behinekotasun-tasa du; urrian indartze-kontratuak amaitu ziren; arakatzaileen kopurua erdira jaitsi da; LMko erizaintza txertaketa-taldeei aurre egiteko mobilizatzen ari dira txertaketa gune nagusiak kendu ondoren; Profesionalen agendak gainezka daude; bajak, oporrak eta bestelako absentziak ez dira ordezten; herritarrei telefono bidezko arreta emateak, Osasun Sailaren informazio eta koordinazio faltarekin batera, egunero telefono lineak eta Pazientearen Arretarako mostradoreak gainezka uzten ditu; PACen arreta-ordutegiak ixteak edo murrizteak, eta abar luze batek, profesional askoren pazientziarekin amaitu du, eta Osakidetzatik alde egitea erabaki dute askok,beste aukera profesional batzuen bila.Gizartea ere nekatuta dago, izan ere, presentzialtasunik eza ezartzen da, eta horrek bereziki kalte egiten die kolektibo ahulenei eta teknologiarako sarbide txikiagoa dutenei.

    Zoritxarrez, eta egoera kezkagarria izan arren, Eusko Jaurlaritzak ez du urratsik egin aipatutako arazo larriak konpontzeko. Eusko Jaurlaritzak 2022rako aurkeztu berri duen Aurrekontuen Lege Proiektuak osasun arloko inbertsio bat aurreikusten du, 2021ean benetan gastatutakoa baino 16 milioi euro gutxiago gastatzea ekarriko duena.

    Premiazkoa da Lehen Hezkuntzaren arazo larriak konpontzea: aurrekontua handitzea EBren parera iritsi arte (BPGaren %7); plantillak berehala indartzea eta giza baliabide nahikoak ematea kategoria guztietan, lanpostu berriak sortuz (1.000 plaza gehiago behar dira); aldi baterako milaka langileak finkatzea eta gehiegizko aldi baterako kontratazioarekin amaitzea; lan-kargak arrazionalizatzea eta absentzia guztiak lehen egunetik ordezkatzea. Azken batean, Lehen Mailako Arreta lehenesten eta indartzen duen estrategia bat behar da, hamarkada bat baino gehiago daramatzan desegitearekin kontrajarrita.

    Deskribatutako egoera salatzeko eta berehalako konponbide errealak eskatzeko, CCOO, SATSE, ELA, LAB eta UGT sindikatuek elkarretaratzeak deitu ditugu abenduaren 22rako Osakidetzako Lehen Mailako Arretako osasun-zentro guztietan, 13:00etan. Era berean, ildo berean lan egiten duten plataforma eta mugimenduei dei egiten diegu mobilizazioa babes dezaten eta aurrerantzean elkarrekin lan egin dezagun egoera hau iraultzeko.

      •